De Latijnse naam voor vlier, Sambucus, is afgeleid van het woord Sambuca wat driehoekige harp betekent, een instrument dat gemaakt is van vlierhout. Nigra betekent zwart en verwijst naar de zwarte bessen. Het is een struik die wel 3 tot 10 meter hoog kan worden. Hij staat graag half in de zon op een voedsel- en stikstofrijke grond. De bloemen bloeien van mei tot en met juli, afhankelijk van de weersomstandigheden. Na de bloei ontstaan er bessen die in het najaar rijp zijn.

De Sambucus nigra wordt ook wel 'de medicijnkast van de plattelander' genoemd. Hij heeft veel heilzame effecten en is breed inzetbaar. Hoofdzakelijk weerstandsverhogend, ontstekingsremmend, microbieel en koortswerend.

De mens en de plant

De plant vertelt veel over het type mens die erbij past. De krachtige wortels van de vlier staan voor doorzettingsvermogen. De witte bloemen staan voor een verzachtende en harmoniserende werking op de longen. Het type mens dat bij de vlier past is een doorzetter, misschien wel iets te veel, waardoor de balans zoek raakt. En wil graag controle hebben in zijn leven. Uiterlijk lijkt iemand kalm, maar innerlijk speelt er veel wat niet geuit wordt. Dit heeft invloed op de lever. Het is iemand die een ander wil overtuigen en graag een individualist is binnen een groep. Wil je meer weten over boodschap die planten jou kunnen geven? Lees hier meer over de signatuurleer.

Geneeskrachtige werking

De Sambuca nigra is goed voor de bloedsomloop en werkt reinigend. De bessen beschermen de bloedvaten en verlagen de schade door te veel stress. HIj is geneeskrachtig bij bloedarmoede en voorjaarsmoeheid. Op de luchtwegen werkt hij ontstekingsremmend en is verzachtend bij verkoudheid en keelpijn. Hij helpt bij het ophoesten van slijm, droge hoest en bronchitis.

Werkt tevens op de spijsvertering, is krampwerend en samentrekkend voor de maag en darmen. Mentaal en emotioneel werkt hij kalmerend en verzachtend bij spanningen en onrust. Bevordert de slaap en vooral de bessen verhogen de stressbestendigheid.

Voor het afweersysteem zijn de bloemen en bessen antimicrobieel (tegen bacteriën en schimmels). De bessen activeren de weerstand door cytokineproductie (cytokinen zijn boodschappers tussen de afweercellen. Ze geven de immuuncellen een extra zetje). Ze versterken de nierfunctie en elimineren gifstoffen en warmte. Ook te gebruiken als gorgeldrank bij keelpijn en mondspoeling bij aften en ontstoken tandvlees.

Sambuca nigra is weerstandsverhogend en versterkend. Zweetafdrijvend en reguleert koorts, stimuleert het afweersysteem en is goed in te zetten bij hooikoorts.

Geneeskrachtige kruiden ter vermindering van hooikoorts

Hoe ontstaat hooikoorts?

Hooikoorts ontstaat deels door genetische aanleg, maar daarnaast hebben de omgevingsfactoren grote invloed. Zoals langdurige stress of disbalans in de microbiota van de darmen, bijvoorbeeld door het gebruik van antibiotica op jonge leeftijd. Maar ook voeding heeft grote invloed. Chronische stress en verkeerde voeding kan de slijmvlies-barrière van het lichaam negatief beïnvloeden.

Het immuunsysteem van het lichaam reageert overactief, denkt dat er gevaar is en maakt histamine aan (histamine is een boodschapperstof die je bloedvaten verwijdt waardoor de witte bloedcellen de ontstekingsplek kunnen bereiken.) Wat er gebeurd is dat de slijmvliezen opzwellen en meer slijm gaan produceren. Het gevolg is tranende ogen, een loopneus, pijnlijke keel en vermoeidheid. Het kost je lichaam namelijk heel veel energie, doordat het continu in staat van paraatheid is.

Wat kun je doen?

Het versterken van de slijmvliezen, de microbiota van je darmen en je afweersysteem is heel belangrijk. Hiervoor kun je vlier in combinatie met glidkruid, scuttelaria, heel goed preventief inzetten. Het beste is dan om ruime van tevoren te beginnen, bijvoorbeeld in november, het liefst minimaal 6 weken van tevoren.

Versterkend voor je slijmvliezen en algehele weerstand:

• Vlierbloesem: dagelijks gebruik van thee van vlierbloesem werkt preventief en helend.
• Glidkruid, scutellariae: zorgt ervoor dat er minder histamine wordt vrijgemaakt. Het werkt ook ontstekingsremmend. Voor scutellariae neem je supplementen.
• Jouw algehele weerstand verhoog je met echinacea. Het versterkt je immuunsysteem. Neem hiervoor de tinctuur.
• Ook brandnetel versterkt het immuunsysteem ter voorbereiding op het hooikoortsseizoen.
• Weegbree is herstellend voor het darmslijmvlies, ontstekingsremmend en heeft een slijmoplossende werking.

Verzachtend voor de ogen:

• Ogentroost: ogentroost vermindert slijmvliesontsteking en is ontstekingsremmend.
• Kamille: ook kamille kan de symptomen van hooikoorts verminderen. Kamille is heel goed te gebruiken als oog kompres tegen brandende en opgezwollen ogen. Maak voor een kompres kamillethee, laat de thee afkoelen en doop een watje in de thee. Leg dit op je oog.

Advies

Verhoog je weerstand en neem 2 tot 4 maanden voor het hooikoortsseizoen kruiden die helpen bij het verminderen van de hooikoorts klachten.  

Daarnaast is het van belang dat je ook je leefstijl en voedingspatroon aanpast. Naast genetische aanleg is teveel stress één van de grootste oorzaken voor het tot uiting komen van de klachten.

• Leefstijl aanpassen, waaronder het vermijden van teveel stress.
• Voeding aanpassen, maak geen gebruik meer van melkproducten, suiker, tarwe en gluten.
• Verbeter de slijmvliezen van je darmen, dit kun je onder ander doen door het gebruik van (hoog gedoseerde) probiotica.
• Neem voedingssupplementen als aanvulling, vooral vitamine C en magnesium.
• Neem kruiden die jouw afweersysteem ondersteunen en helpen bij het verbeteren van je slijmvliesbarrière.

Contra-indicatie

Eet geen onrijpe bessen, dan is er kans op blauwzuurvergiftiging. Eenmaal verwarmd is dit gevaar weg. De wortels en de schors niet gebruiken. Het blad kan soms ook een gevoeligheid uitlokken.

Gebruik

Je maakt gebruik van de bessen en de bloemen.

• Thee: je kan de verse bloemen gebruiken voor de thee.

Vlierbloesemthee kan je heel makkelijk zelf maken. Neem 4 bloemschermen en overgiet met (iets afgekoeld) gekookt water en laat dit ongeveer 5 minuten trekken.

• Bessensap: kun je gebruiken om het bloed te reinigen en bij de eerste tekenen van griep. ( koop het bijvoorbeeld bij Ekoplaza)

Ook te gebruiken bij ontsteking van het mondslijmvlies, zweertjes en keelpijn.

• Tinctuur: het standaard gebruik van tinctuur is 3 keer daags 15 druppels. Twijfel je en wil je specifiek advies? Ga dan naar een kruidengeneeskundige of fytotherapeut.

Vlierbessen limonade:

• 2 liter water
• 8 tot 10 vlierbloesem schermen
• 1 grote citroen (of 2 kleine) het liefst biologisch, anders goed afwassen

Het is heel simpel te maken. Je legt de bloesem en de gesneden citroenen in een grote schaal en laat het een dag staan. Daarna is het klaar om te drinken.

Geniet ervan!

Meer lezen?

Plantago versterkt jouw innerlijke kracht en leert je luisteren naar jezelf

De geneeskrachtige werking van rode zonnehoed, Echinacea, helpt je de winter door.

Wil je geen artikel meer missen? Volg mij dan op https://www.facebook.com/Hartkracht

Bronnen:

Handboek kruidengeneeskunde, Anne McIntyre, 2010

Total Health opleidingen, kruidengeneeskunde, Chinherbs